Een teken van het universum

Project details

Year

2022

Programme

graphic-design

Practices

commercial

Minor

Branding

back to all projects

Met mijn project ‘Een teken van het universum’ heb ik onderzocht wat een vaas als drager van communicatie kan betekenen. Deze handgemaakte vazen zijn het resultaat van mijn onderzoek naar zingeving en religie in onze seculiere samenleving. Ik heb gezocht naar waar het mystieke en het dagelijkse samensmelten. Mijn bevindingen heb ik op een poëtische manier vertaald naar een ontwerp voor drie vazen. 

Zingeving kan houvast en richtlijnen bieden om naar te leven. Het helpt om ‘naar binnen te kijken’ en stimuleert na te denken over hoe je in de wereld past. Een religie geeft iets om in te geloven. En geloof geeft een gevoel van verbondenheid met iets dat groter is dan wijzelf. Tegenwoordig staat religie niet meer centraal in onze cultuur. Georganiseerde godsdienst neemt een steeds kleinere plek in in de maatschappij. Maar ook in een seculiere wereld zoeken mensen naar antwoord of richting. Dat is te zien aan de toenemende populariteit van verschillende uitingen van zelfspiritualiteit. Men zoekt tegenwoordig vooral naar het goddelijke binnen zichzelf door te manifesteren, te mediteren en bijvoorbeeld op stilte retraite te gaan als de maan er goed voor staat. 

Van huis uit ben ik niet gelovig opgevoed, maar ik ben wel geïnteresseerd in de manier waarop religies aanzetten tot dankbaarheid, gemeenschapszin bevorderen, een grote stempel hebben op kunst en architectuur en moreel besef kunnen stimuleren. Onze huidige samenleving is individueel van karakter. Terwijl het succes van een maatschappij juist wordt verklaard door het vermogen van mensen om samen te werken in gemeenschappelijk belang, en verder te kijken dan het eigen belang. De populariteit aan zelfbenoemde guru’s geven mij een leeg gevoel. En ik kan me voorstellen dat de zoektocht naar het goddelijke in jezelf heel eenzaam is.

Verwondering over Oud-Griekse vazen vormde de inspiratie voor het maken van keramieken vazen. Aardewerk uit het Oude Griekenland geeft een inkijkje in het leven van de Grieken. Enerzijds door de alledaagse taferelen die op de vazen staan afgebeeld, anderzijds door de vazen waarop scenes uit mythen afgebeeld staan. De mythes zijn onderdeel van de Oud-Griekse religie. De mythen laten in zekere zin in de vertekening van de feiten zien wat men het allerdiepst hoopt en vreest. Oud-Griekse vazen zijn de dragers van wat wij weten over de Oudheid. 

Ik vind de vaas als object erg interessant. Door de geschiedenis die het met zich meedraagt en de functionele eigenschappen die het heeft. Vazen bestaan zo lang als de mensheid. Ze dragen geschiedenis in zich door de plengoffers, de heilige lichamen en het water dat ze hebben gedragen. Door zijn oren luistert een vaas figuurlijk met je mee. Een vaas is als het ware de stille getuige van jouw dagelijkse leven. Je kunt je lievelingsbloemen erin zetten en zorgvuldig een mooie plek voor uitkiezen, als pronkstuk. Fijn om naar te kijken. Dit maakt de vaas een ideale drager van een subversieve boodschap.

Door zijn oren luistert een vaas figuurlijk met je mee. Een vaas is als het ware de stille getuige van jouw dagelijkse leven.

Ik kwam tot interessante inzichten door het bestuderen van vazen van hedendaagse kunstenaars als Grayson Perry, Cary Leibowitz en Ai Weiwei. Aan de hand van hun vazen heb ik randvoorwaarden opgesteld voor het ontwerp van mijn vazen. Dit om de communicatieve kracht van mijn vazen te blijven bevragen. 

Ik wilde vazen ontwerpen tussen kunst en design in. Als gebruiksvoorwerp doordrenkt met conceptuele, filosofische en existentiële betekenis, al dan niet gerelateerd aan zijn functionele doel. Of andersom; als kunst met functionele eigenschappen. De vazen die ik heb ontworpen heb ik bewust volledig geglazuurd zodat ze waterdicht en daardoor een praktische functie hebben. Ik heb gekeken hoe kunst en design kunnen samenwerken, zodat het object, geladen door het concept, meer wordt dan alleen een gebruiksvoorwerp. Ik ging aan de slag met het idee dat de vaas die ik zou maken een juweel voor in huis moet zijn.

De drie vazen horen bij elkaar, ze passen bij elkaar door de zinnen die naadloos in elkaar overlopen van de eerste tot de derde vaas. De vazen kunnen ook uit hun drie eenheid gehaald worden. De zinnen die op de vazen staan, zijn namelijk ook op zichzelf staande zinnen. Op de vazen staat: Ik wil alleen maar zeggen dat je niet alleen bent / Maar dat ben je eigenlijk wel en dat weet je / We zijn het allemaal. 

Ik wil met de zinnen zeggen dat je vooral niet moet vergeten dat je uiteindelijk ook maar gewoon een mens bent en tegelijkertijd dat iedereen dat is. Dat er heel veel anderen zijn die zich net zo voelen als jij. Anderen die net zo veel hopen, net zo veel vrezen en net zo complex, uniek en saai tegelijkertijd zijn als jij.

De manier waarop de vaas de eigenaar aanspreekt is persoonlijk en voor iedereen anders. Bovendien verandert het met de tijd. Zo kun je de zinnen opvatten als aanmoediging of als geruststelling. Als waarschuwing of als steunbetuiging. Het hangt van je gemoedstoestand af hoe je de vaas leest en daarom denk ik dat de vaas een mooi object is om te gebruiken ter ondersteuning van je rituelen van morgen. Want als drager van een telkens opnieuw te interpreteren boodschap groeit de vaas met je mee en wordt de plek waar de vaas staat als het ware een altaar. Een plek om naar terug te keren. Mijn vazen zijn voor degenen die op zoek zijn naar goddelijke inspiratie. Voor degenen die wachten op een teken van het universum.