mijn moeder in de gangkast
DE KERN
Een moeder
Een mens
Een moeder is een mens. Een mens zoals ik een mens ben. Een mens zoals mijn zusje een mens is. Met wensen, angsten en overtuigingen. Een mens met een eigen binnenwereld.
Mijn moeder is een mens. Mijn moeder was een mens, want nu zit ze in een pot. Verkleind tot grauwe, stoffige korrels. Gedegradeerd naar het verste hoekje in de gangkast, omdat ik niet weet wat ik met die blauwe plastic pot vol zand moet.
Mijn moeder in de gangkast. Bedolven onder ongedefinieerde spullen, waar ik de bestemming niet voor wist, en het bestaan nu niet meer van weet. Maar van haar bestaan weet ik nog wel. Ook al is mijn hoofd een zeef, waar haar gruis stukje bij beetje doorheen verdwijnt.
Steeds meer vergeet ik wie ze was. Ze bestaat uit overgebleven kruimels van volwaardige herinneringen, die teniet doen aan de werkelijkheid van haar bestaan. En dat wil ik niet.
Ik wil de herinnering aan haar niet verkleinen tot de uitschieters die ik nog ken, die me het meest zijn bijgebleven.
Ik wil haar als volledig mens in mijn hart bewaren, omarmen. Haar opnieuw leren kennen en als gelijken elkaar in de ogen aankijken.
Maar kan dat wel?
Kruimel voor kruimel volg ik haar spoor en blik ik samen met mijn omgeving terug op wie ze was.
Ik zag haar lichaam veranderen, verwelken en verkleuren. Haar laatste zucht deed de zon zakken. De roze tinten die ik van haar lichaam kende, tekenden een lucht als nooit tevoren, en met eenzelfde snelheid onttrok zij zich van haar kleur.
Een zonsondergang met een emotionele waarde nog dieper dan de kleuren zelf, zou het begin worden van bergen aan associaties met mijn moeder. Dit zou het begin worden van een jarenlange zoektocht door een tunnel van spullen, ervaringen en nabestaanden. Een zoektocht naar licht, zuurstof en uiteindelijk mijn moeder.
DE DRANG
‘mijn moeder in de gangkast’ is een persoonlijke zoektocht waarin een dochter haar overleden moeder probeert te reconstrueren aan de hand van de mensen en voorwerpen die ze heeft achtergelaten.
Die dochter ben ik.
En die zoektocht is nu mijn afstudeerproject.
Tijdens het onderzoek kreeg ik veel de vraag of dit niet te emotioneel voor me zou zijn. Een voor de hand liggende vraag. Hoewel ik bakken met tranen heb gelaten tijdens het lezen, schrijven en praten, lijkt niet iedereen te begrijpen dat dit niet negatief is an zich. In tegenstelling tot die veronderstellingen, brengt het verdiepen in mijn moeder een lang onderdrukte behoefte in mij naar boven. Een verlangen zo sterk, dat het onderzoek me oplucht, energie geeft en mijn honger om verbinding voedt.
Het openlijk, langdurig en herhaaldelijk praten over verlies en rouw is niet iets wat we gewend zijn in onze Westerse samenleving. Zowel personen in rouw als hun omgeving ervaren schaamte en ongemak wanneer dit onderwerp ter sprake komt. Veel mensen rouwen dan ook achter gesloten deuren. De privatisering van de maatschappelijke benadering van de dood is dus schadelijk en versterkt het ongemak rond het praten over dit onderwerp. Dit project is daarom niet alleen een persoonlijke zoektocht naar mijn moeder, maar ook een manier om verandering te stimuleren in de manier waarop we verlies en verdriet waarnemen en hiermee omgaan.
DE UITKOMST
Het onderzoek van ‘mijn moeder in de gangkast’ wordt gevisualiseerd in een houten installatie. Begeleid door audiofragmenten, bestaande uit proza en een soundscape, duikt de bezoeker dieper in mijn moeders bestaan. Ik wil maker Lars Floris bedanken voor het luisteren naar mijn verhaal met een open hart. Zijn soundscape laat bezoekers meedeinen op de woorden die ik spreek en neemt hen mee in mijn binnenwereld.
Ook maakte ik een catalogus waarvoor Fotograaf Paik van Schagen alle voorwerpen fotografeerde die nog in mijn moeders tas zaten. Met deze catalogus wil ik anderen aan het denken zetten over de kracht die voorwerpen hebben op onze verbeelding. Wat zegt jouw eigendom over jou?
De intimiteit van het samen bekijken van mijn moeders spullen, resulteerde in kwetsbare, mooie gesprekken. Dit raakte de essentie van mijn doel: het openlijk praten over verlies en rouw zonder schaamte of afkeuring.
CONTACT
Jantien Derks
Te contacteren via:
Mijn website
Mijn instagram
Project details
- Year
- 2024
- Programme
- Bachelor – Illustration
- Practices
- Social Practices
- Minor
- Cultural Diversity